Leonardo Da Vinci'nin en bilinen eseri olan Mona Lisa tablosu, İtalyanca'da Monna Lisa La Gianconda adıyla bilinirken Fransızca'da La Joconde adıyla bilinmektedir. Dünyada en çok ziyaret edilen sanat eseri olan Mona Lisa, Da Vinci'nin 1503-1504 yıllarında yapmaya başlayıp 1517 yılında bitirdiği portredir. Da Vinci resim üzerinde 1506 yılına kadar çalışıp sonradan ara vermişken, 1517 yılında resmi tamamlamıştır. 1797 yılından itibaren ise Louvre Müzesi'nde sergilenen tablodaki model ve arkasındaki manzara hakkında birçok spekülasyon ortaya atılmıştır.
Tablodaki kadın, İtalyan asilzadelerinden Toskanalı Lisa del Gherardini olurken Floransalı bir tüccar olan Leonardo Francesco del Giocondo'nun eşidir. Kimliği sonradan tespit edilen Mona Lisa tablosunda kadın, kocasının isteği üzerine ikinci doğumundan hemen sonra Da Vinci'ye poz vermiştir. Tabloya Mona Lisa adını koyan ise mimar, ressam, yazar ve tarihçi Giorgio Vasari olurken Vasari, sanat tarihini fikrinin yaratıcısı olup Rönesans kelimesini ilk kullanan kişidir. Vasari ressamlar, mimarlar ve heykeltıraşlar hakkında yazdığı biyografilerle sanat tarihinin başlangıcı olarak sayılacak düşüncenin temelini atmıştır. Da Vinci hakkında da en güvenilir kaynak olan Vasari, Mona Lisa adını Madonna Lisa'dan türetmiştir. Gherardini'yi Meryem Ana'ya benzeterek "Madonna Lisa" adını daraltan Vasari böylelikle tablonun adını "Mona Lisa" yapmıştır. Fakat Rönesans döneminde elleri birbirinin üzerinde Meryem Ana resmi bulunmadığı bilinirken, ismin kaynağı netletmemiş ve ilahi bir ifadenin resme yansıtıldığı düşünülmüştür.
Tablonun bilinen konusunda ise yeni doğum yapan Lisa Gherardini'ye eşinin hediye ettiği ev, Mona Lisa tablosundaki sır dolu gülümsemenin kaynağı görülmüştür. Tarihçilere göre ev hediyesi ve doğumdan dolayı Gherardini'nin yüzüne yansıyan ilahi gülümsemeyle birlikte, özelikle kaş ve kirpikler olmak üzere belirsiz yüz hatları boyanın zamanla silikleşmesinden kaynaklanmaktadır. Aynı zamanda 15.-16 yüzyıl arasında kadınlar arasında kirpik ve kaş aldırmanın moda olduğu da bilinmektedir. Mona Lisa'nın yüzünde deri parlaklığıyla birlikte, parlakımsı göz bebekleri Da Vinci'nin boya ve malzemeleri sınırsız kullanımından gelmektedir. Tablonun genelindeki çatlaklar ise zamanla aşınmış olmasından kaynaklanırken, Lombardiya Kavağı ya da İtalyan Kavağı olarak bilinen farklı bir kavak türünden kaynaklanmaktadır. Da Vinci'nin paneli aşınmaya yatkın olan lombardiya kavaklarından yapması tablonun başının üstünde 11 santim çatlağa sebep olurken, Mona Lisa'nın yüzündeki minik yağ pıhtıları dikkat çekmektedir. Doğum yapan kadınlardaki yağlanmaya bağlanan bu durum aynı zamanda Gherardini'nin yüksek kolesterolü olduğu teorisini de ortaya atmıştır. Tabloda da görüldüğü gibi tonların birbiri içinde eritilerek yumuşak ifade yaratılması sfumato tekniği olarak bilinirken bu teknik ilk kez Da Vinci tarafından kullanılmıştır. Algılanamayacak ton ve geçişlerle yaratılan belirsizlik hissi Mona Lisa'da görülürken yine de ayırtedici gücü yüksek şekilde çizildiği apaçık görülmektedir.
Korkuluklu bir balkonda oturduğu görülen Mona Lisa'nın arka planındaki manzara, Valdichiana'nın (China Vadisi) uzaktan görünümüdür. Mona Lisa'nın başındaki duvak onu manzaraya oturtulmuş ve balkondan bağımsız olarak gösterirken, figürün sağında ve solundaki ufuk çizgilerinin birbirinden farklı olması bu durumu kanıtlamaktadır (yüzündeki farklı ifade bundanmış). Vasari'ye göre resmin meşhur olması doğanın bu kadar mükemmel taklit edilmesine bağlanmıştır.
Sağ elini sol elinin üstüne atması erdemli kadın simgesi olarak görülürken, alyans yerine bunu tercih ettiğini dolayısıyla evli olduğunu yansıttığını söylenmiştir. Elinde bir battaniye tuttuğu da ortaya atılmış ve bu durum yeni doğum yapmasına bağlanmıştır. Kimi tarihçilere göre sol elinin iki parmağı sonradan değiştirilmiş, kimi tarihçiler ise sağ elinin işaret parmağının sonradan tamamlandığını söylemiştir.
Not: Resim, Louvre Müzesi'nde Francesco del Giocondo'nun karısı, Lisa Gherardini Portresibaşlığı altında sergilenmektedir.
Şirket içi motivasyon etkinlikleri kapsamında düzenleyebileceğiniz sanat seminerleri için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Comments